Een Scandinavisch vaderschapsverlof kost België "slechts" 49 miljoen euro

Brussel, 14 december 2016. De vrijdaggroep, een jongerendenktank ondersteund door de Koning Boudewijnstichting, heeft een hervorming van het ouderschapsverlof uitgewerkt waardoor vaders en co-ouders het eerste jaar na de geboorte van het kind 3 maanden vaderschapsverlof kunnen nemen aan 1400 euro per maand. Volgens hun berekeningen zou dat de sociale zekerheid 49 miljoen euro kosten die gevonden kunnen worden door de genderonvriendelijke huwelijksquotient grondig aan te pakken. Dat staat te lezen in hun nieuwe rapport 'Time's up: Naar een gender-gelijk tijdsbeheer dankzij een hervorming van het ouderschapsverlof' dat vandaag verschijnt.

Tijd is de ultieme gelijkmaker: iedereen heeft 24 uur in een dag. Nochtans gebruiken mannen en vrouwen die zeer anders: vrouwen doen per dag anderhalfuur meer onbetaald werk dan mannen. Na één jaar hebben vrouwen zo 3 maanden gratis gewerkt! Nathalie François, co-auteur en expert publiek recht: "Die ongelijke tijdsbesteding ligt volgens ons mee aan de basis van de ondervertegenwoordiging van vrouwen in leidinggevende posities en het publieke debat. Tegelijkertijd wil 3 op 4 mannen meer tijd kunnen doorbrengen met hun kinderen, maar biedt het beleid nog onvoldoende kansen aan jonge vaders om dat te doen".

"Dankzij een hervorming van het vader- en ouderschapsverlof geven we gezinnen meer kansen en vrijheid: vrouwen kunnen kiezen meer tijd in hun carièrre te steken, terwijl mannen de mogelijkheid krijgen langer met hun gezin bezig te zijn", vult Marika Andersen aan, de Noorse initiatiefneemster van EUPanelWatch die mee haar schouders onder het rapport zette. "Onderzoek toont namelijk aan dat vaderschapsverlof ertoe leidt dat vaders de rest van hun leven meer huishoudelijke taken op zich nemen, en dat vrouwen meer gaan werken en verdienen. De gender tijdsongelijkheid wordt rechtgetrokken. In Scandinavië waar ik vandaan kom en mannen doorgaans betaald worden om van 10 weken tot een jaar thuis te blijven na de geboorte van een kind, nemen mannen meer huishoudelijke taken op zich".

De vrijdaggroep werkte daarom een concrete, becijferde en gefinancierde hervorming van het vader- en ouderschapsverlof uit. Brieuc Van Damme, voorzitter van de vrijdaggroep en expert sociale zekerheid: "Betaal vaders en co-ouders de 10 dagen vaderschapsverlof uit aan 100%, in plaats van de eerste 3 dagen vandaag, en geef ze daarenboven de kans hun 4 maanden ouderschapsverlof van 700 euro per maand om te wisselen tegen 2,5 maanden vaderschapsverlof aan 1400 euro per maand. De enige voorwaarde is dat ze deze moeten opnemen tijdens het eerste jaar na de geboorte van het kind. Zo kunnen jonge vaders en co-ouders feitelijk 3 maanden ouderschapsverlof opnemen om voor hun baby te (leren) zorgen – een vaardigheid die zeer lang waarde zal hebben voor de familie – en houden ze er netto 700 euro extra aan over".

De vrijdaggroep berekende dat deze hervorming de sociale zekerheid 49 miljoen euro zou kosten en stelt voor deze te financieren via een grondige doorlichting van de genderonvriendelijke en arbeidontmoedigende fiscale huwelijksquotient die de fiscus jaarlijks meer dan 600 miljoen euro kost. Daarnaast doen de auteurs nog een resem andere aanbevelingen om de ondervertegenwoordiging van vrouwen in leidinggevende posities en het publieke debat aan te pakken, waaronder tijdelijke quota, bijvoorbeeld in raden van bestuur. Een volledig overzicht van de 10 aanbevelingen vindt u in het kaderstuk hieronder. De berekeningen staan in het rapport en in de rekentabellen die hieronder gratis beschikbaar zijn.

10 concrete aanbevelingen voor een gendergelijk tijdsbeheer

1. De eerste 10 dagen van het vader- of co-ouderschapsverlof aan 100% vergoeden als de vader of co-ouder effectief de volledige 10 dagen opneemt (en niet zoals vandaag het geval is, nl. enkel de eerste 3 dagen aan 100% van het loon).
2. De eerste 10 dagen van het moederschapsverlof aan 100% van het loon vergoeden, en niet zoals vandaag het geval is aan 82%.
3. De mogelijkheid voorzien voor vaders en co-ouders om hun ouderschapsverlof gedurende 2,5 maand te verdubbelen naar 1400 euro per maand als ze deze opnemen binnen het jaar na de geboorte van het kind. Zo geeft men effectief de mogelijkheid aan Belgische vaders en co-ouders om 3 maanden vaderschapsverlof op te nemen bij de geboorte van het kind, en houdt het gezin er netto 700 euro extra aan over.
4. Onderzoek het verband tussen tijdongelijkheid en de oververtegenwoordiging van vrouwen in arbeidsongeschiktheid om het beleid zo goed mogelijk te kunnen afstemmen.
5. Het budget en de regelgeving rond ouderschapsverloven moet van de RVA worden geïntegreerd in het RIZIV zodat een coherenter en efficiënter beleid gevoerd kan worden.
6. Het hoogste btw-tarief van 21 % op hygiënische producten voor vrouwen verlagen naar 6%, het tarief dat van toepassing is op andere basisproducten.
7. Doe een grondige doorlichting en hervorming van het huwelijksquotiënt (en ander genderonvriendelijk fiscaal beleid) die het voor koppels fiscaal voordeliger maakt dat vrouwen niet of weinig werken. Het huwelijksquotiënt kost vandaag meer dan 600 miljoen euro en kan de geschatte kost van 49 miljoen euro van aanbevelingen 1, 2 en 3 financieren, alsook de meerkost van de nodige btw-hervorming (aanbeveling 6).
8. Er moeten tijdelijke quota komen voor vrouwen, bijvoorbeeld in raden van bestuur, zodat er meer rolmodellen kunnen opstaan.
9. Het onderwijs moet pro-actiever gender-stereotypering bekampen.
10. Een diverse taskforce van arbeidsmarktdeskundigen, economen, sociologen en juristen moet de "gender pay gap" objectiveren en oplossingen voordragen om deze te overbruggen.