Make politics boring again

Terwijl België worstelt met acute problemen – van begroting en onderwijs tot asiel en migratie, energie en klimaat, pensioenen en kinderopvang – zou men van onze beleidsmakers een zekere beroepsernst en sense of urgency verwachten. In de Wetstraat en de media lijken de privélevens van politici de laatste tijd meer nieuwswaardig dan de beleidsdaden waarvoor ze verkozen zijn en betaald worden.

De Wetstraat is verstrikt in een schouwspel waarbij het najagen van (online) populariteit het sluiten van duurzame politieke akkoorden overschaduwt. Veel toppolitici maken hun opwachting in zang- en dansprogramma’s, duiken op in de wereld van realitytelevisie, verkleden zich als panda, konijn of dragqueen en onthullen intieme details over hun gezinsleven in showbizzmagazines of via sociale media. Politici die de deur wagenwijd openzetten naar hun privéleven lopen echter het risico dat deze strategie zich tegen hen keert, zoals enkele Vlaamse partijvoorzitters en ministers hebben ondervonden de laatste weken en maanden.

Politici camoufleren daarmee vooral hun machteloosheid. Door de teloorgang van het politieke centrum en het vergrootglas van sociale media, kunnen of durven partijen geen compromissen meer sluiten, waardoor het status quo overheerst. Tegelijk hebben nationale politici, in een wereld waar de invloed van internationale instanties zoals het IMF, de Europese Commissie en de ECB toeneemt, sowieso almaar minder te zeggen. Onze politici verschuiven daarom focus naar hun eigen persona als een afleiding van hun tanende politieke slagkracht.

Beleid maakt plaats voor branding

Deze doorgeschoten personificatie leidt tot een verdamping van de politieke inhoud, waarbij in het heetst van de strijd om likes en retweets het belang van echt beleid verwaarloosd wordt. Door hun aanwezigheid in entertainmentmedia en op sociale netwerken hopen politici wellicht een bepaalde menselijkheid en benaderbaarheid uit te stralen. Maar in plaats van de kloof tussen de burger en de politiek te dichten, verdiepen ze die juist. Het vervagen van de grens tussen beleid en entertainment creëert een rookgordijn dat het zicht op beleidskwesties ontneemt.

Burgers gaan politici wellicht zien als 'gewone mensen', maar raken tegelijk gedesillusioneerd over hun vermogen substantiële veranderingen te bewerkstelligen. De poging om authentiek te zijn, gaat ten koste van het vertrouwen in de politiek als een serieuze en effectieve probleemoplosser. Dat voedt de extremen aan beide zijden van het politieke spectrum.

We dienen ons politiek systeem daarom te herkalibreren naar meer waardigheid en soberheid, en ja, zelfs wat meer saaiheid. Politici moeten zich bewuster zijn van de ernst die hun ambt vereist en dienen een zakelijker houding aan te nemen, waarbij ze prioriteit geven aan beleidskwesties, pragmatische oplossingen en het bouwen aan coalities om die uit te voeren.

Boring politics is niet noodzakelijk kleurloos. Het biedt een kader voor een oprechtere dialoog tussen de Wetstraat en de Dorpstraat, waarin politici nog altijd wervend en inspirerend kunnen zijn. Echte nabijheid tot de burger vereist meer dan hapklare soundbites, snelle oplossingen en het polijsten van een imago. Kiezers willen niet zozeer de zoveelste mediagenieke figuren, maar daadkrachtige probleemoplossers bekleed met een aura van leiderschap. Zich nuchter en minder sensationeel opstellen vormt een solide basis voor een respectvolle en inhoudelijke politiek, waarmee we collectief de uitdagingen kunnen die onze samenleving te wachten staan.