Lui(lekker)land
Dorian Feron is Investment Manager bij de Federale Participatie- en Investeringsmaatschappij (FPIM-SFPI) en lid van de Vrijdaggroep.
Waarom een glas gaan drinken of feesten als je ook via een app kunt kennismaken met je zielsverwant, vanop de sofa? Waarom boodschappen doen als een bezorger ze voor je deur aflevert? Waarom naar de bioscoop gaan als je via een platform films kunt kijken vanuit je bed?
Sluiten we ons op door de pandemie of sluiten we ons gewoon nog meer op door de pandemie? De volledige digitalisering van ons leven veranderde onze relatie met werk en onze sociale interactie. Ons openbare leven is gekrompen, terwijl ons privéleven een grotere dimensie kreeg.
Tv-diner: het ideaal?
Uit cijfers van een recent rapport van de Fondation Jean Jaurès blijkt dat er bij de Fransen een zekere apathie, zelfs een algemene lusteloosheid bestaat in de publieke en privésfeer. Voorbeelden: 30% van de mensen voelt zich minder gemotiveerd dan vóór COVID-19; het aantal leden van sportclubs is met 20% gedaald; 37% van de ondervraagden verkiest als ideale vrijdagavond diner voor de tv, terwijl slechts 15% een avondje uit met vrienden ziet zitten. Voor België zijn er geen cijfers voorhanden, maar het zou best kunnen dat we in dit opzicht op onze Franse buren lijken.
Zonder de geneugten van huiselijke gezelligheid te ontkennen, moeten we de feiten onder ogen zien. Onze schermen en de bijbehorende sociale netwerken ontnemen ons het verlangen naar de buitenwereld en duwen ons in de richting van een geïsoleerd, lusteloos bestaan. We zijn lui en chillen liever (een werkwoord dat Van Dale beschrijft als nietsdoen, relaxen, rustig aan doen).
Luiheid: gevaarlijk voor de gezondheid en de overheidsfinanciën
Deze luiheid heeft rechtstreeks gevolgen voor de volksgezondheid. Omdat we almaar meer zittend leven, is de longcapaciteit van onze adolescenten met een kwart verminderd. Een recente studie wees uit dat tieners er in 2022 gemiddeld 90 seconden langer over doen om 1.600 meter te lopen dan in 1990. Dit is niet verrassend wanneer je nagaat welke mening jongeren hebben over bepaalde woorden: 74% van de ondervraagden denkt positief over ‘bed’, waaronder 85% van de 25-34-jarigen, en 59% denkt positief over ‘sofa’, waaronder 72% van de 25-34-jarigen.
Luiheid heeft ook gevolgen voor onze overheidsfinanciën. Een gebrek aan sociale interactie, in combinatie met angstaanvallen, heeft een ernstige impact op de psychologische gezondheid van mensen. Het ziekteverzuim is sterk toegenomen in België, met een historisch record van langdurig zieken in 2022 (500.000 personen).
Werk: opnieuw een waardevol ‘offer’
Onze digitale en vrijetijdsmaatschappij heeft onze relatie met werk veranderd: werk heeft minder belang en heeft minder waarde als ‘opoffering’, zoals dat in het verleden wel het geval was in katholieke, boeren- en arbeidersmilieus. Door de pandemie is dit onmiskenbare fenomeen nog toegenomen.
Deze tendens van passiviteit is tegenstrijdig omdat, nog steeds volgens de voormelde studie, 56% van de jongeren onder 49 jaar zichzelf als ambitieus beschouwt. Dit percentage is hoger dan bij oudere mensen.
Daarom dringen er zich veranderingen op. Ten eerste moeten ondernemingen meer zin geven aan het werk dat ze aanbieden. Weinig jongeren zullen onverschillig staan tegenover bedrijven met een positieve maatschappelijke impact of die meewerken aan de ecologische transitie. Ten tweede moeten wij, jongere generaties, begrijpen hoe belangrijk werk is als vector van emancipatie en welslagen. Het gaat om een lange, langzame en vaak frustrerende reis, die vaak ontmoedigt en zelden Instagramwaardig is. Maar we moeten luiheid bestrijden en mogen vrije tijd niet overschatten. Jonge generaties willen grote delen van onze economie terecht veranderen. Hard werken en langetermijndenken zijn hiervoor onmisbaar. We moeten begrijpen dat alleen opofferingen kunnen leiden tot de veranderingen waarnaar we verlangen.
