‘Een schaduwregering kan de eeuwig stilstand in ons land doorbreken’
Nog net geen 2 jaar na de val van Charles Michel I ziet het er naar uit dat de Vivaldi-coaltie uit de startblokken is geschoten. Geen dag te vroeg: met meer dan tienduizend covid-doden, een begrotingstekort van 53 miljard euro en tienduizenden nakende ontslagen staat ons land voor één van de grootste uitdagingen in haar bestaan.
Het spreekt dus voor zich dat de volgende federale regering een hele rits drastische maatregelen zal moeten nemen om de covid-pandemie verder in te dijken, het begrotingstekort terug te dringen en de Belgische arbeidsmarkt te behoeden voor een rampscenario waarbij 150.000 à 200.000 landgenoten hun job verliezen. Om die opdracht tot een goed einde te brengen zal ze zich echter moeten wapenen tegen enkele grote obstakels die haar slaagkansen hypothekeren: de huidige spanningen tussen de gewestregeringen en de federale regering, het eeuwige kortetermijndenken en het gebrek aan creativiteit en politieke daadkracht.
Binnen de partijen die deel uitmaken van de Vivaldi-coalitie zijn er fervente voor- en tegenstanders van de formatie die nog stokken in de wielen kunnen steken. Ook de asymmetrie tussen de verschillende beleidsniveaus kan onvermijdelijk nog voor heel wat problemen zorgen. Een volatiel macro-economisch klimaat gekoppeld aan een wispelturig kiezerspubliek zorgt er mede voor dat beleidsmakers risico-avers zijn. Terwijl nu meer dan ooit alle taboes op de schop moeten en we ons land moeten heruitvinden.
Net daarom lijkt het interessant om de volgende federale regering voor minstens 24 maanden te laten bijstaan door een schaduwregering bestaande uit technocraten, Ministers van Staat, ondernemers en jonge changemakers. In de eerste fase van de legislatuur staat zij de federale regering bij en sluit zij een Pax Corona tussen de verschillende regeringen. Om zo te verhinderen dat de cruciale opstartfase van het Belgische socio-economische relanceplan gesaboteerd of vertraagd wordt door communautaire en ideologische tegenstellingen. In de tweede fase van de legislatuur wordt het schaduwkabinet ontbonden waardoor er ruimte gecreëerd wordt voor de regerende partijen om hun eigen stempel op het beleid te drukken in aanloop naar de volgende verkiezingen.
Dit schaduwkabinet zou geen beslissingsmacht hebben maar wel het regeerakkoord kunnen uitstippelen. Een met duidelijke benchmarks rond mobiliteit, gezondheidszorg, klimaat, energie, arbeidsmarkt en economie opgesteld door experts die boven het politieke strijdtoneel staan en geen rekening moeten houden met gevestigde belangen of een politieke achterban. Daardoor kan de zittende regering schuilen achter een neutraal regeerakkoord dat werd opgesteld door actoren die breed gedragen worden door alle geledingen en sectoren van de samenleving, en zal ze ingrijpende en noodzakelijke maatregelen durven nemen. Vorige beleidsploegen waren steevast verlamd door kritiek van de eigen achterban. Wat er toe heeft geleid dat we al decennia in een statisch land leven waar de eeuwige status quo domineert en elke vooruitgang wordt getemperd door beleidsmakers en belangengroepen die enkel in functie van hun eigen overleven denken.
Daarnaast is het cruciaal dat in deze schaduwregering ook jonge, ondernemende en creatieve stemmen aan het woord gelaten worden. Het behoeft geen betoog dat de huidige generatie bewindslui creativiteit mist. De afgelopen zes maanden hebben we weinig verfrissende ideeën of recepten gehoord om uit de covid-crisis te geraken en ons land te heruitvinden. Net daarom zouden we er goed aan doen om niet alleen Ministers van Staat en gevestigde namen van uit het bedrijfsleven te betrekken maar ook de jonge generatie trailblazers en changemakers uit het middenveld, de zorg, tech- en start-upwereld, kunst en cultuur die niet geketend zijn aan partijbelangen of verstarde ideologische visies en gedateerde denkkaders.
We kunnen de grootste crisis in de vaderlandse geschiedenis sinds WO II en de eeuwige Belgische stilstand slechts bekampen door tijdelijk alle communautaire en ideologische verschillen te bevriezen en het kortetermijndenken te isoleren. Door de creativiteit, energie en ongebreidelde ambitie van een jonge generatie te combineren met gevestigde waarden kunnen we de fundamenten van een nieuw bruisend, veerkrachtig en ondernemend België leggen!