Big data, little privacy (De Morgen – 10/01/2014)

Deze week publiceerde de website Pornhub een reeks statistische gegevens over het online pornokijken van de Britten, waaruit onder meer bleek dat het landelijke stadje Ware in Hertfordshire (18.000 inwoners) het meest naar porno kijkt, dat maandagen in januari de populairste momenten zijn, en dat Londenaars per bezoek gemiddeld één minuut langer op de website vertoeven dan inwoners van Sheffield. Eerder had de website al de negatieve correlatie aangetoond tussen de finale van Euro 2012 en porno in Italië (min 40%) en in Spanje (min 35%), en het positieve effect van de government shutdown op het kijkgedrag in de Verenigde Staten.

Het is een toepassing van “big data”: uit grote massa’s internetgegevens worden door algoritmes resultaten gedistilleerd. De kennis uit big data leidt tot nieuwe inzichten (over pornotrends, en over zoveel meer, uiteraard) en is een stimulans voor innovatie en de ontwikkeling van het internet.

Ook als u geen regelmatige bezoeker bent van pikante websites, worden algoritmes gebruikt om elk van ons een profiel aan te meten. Dat gebeurt op basis van onze clicks, likes en tweets, en om ons doelgericht te benaderen voor commerciële doeleinden. Zo’n profiel kan onjuist of misleidend zijn, omdat het slechts een interpretatie van onze data is. Het kan ook conclusies bevatten die ons nadeel berokkenen, zoals over onze kredietwaardigheid of onze gezondheidstoestand. We mogen daarom onze gegevens niet uit het oog verliezen eens we ze hebben prijsgegeven.

De wetgeving geeft ons vandaag het recht om onze persoonsgegevens te consulteren, te corrigeren en zelfs te laten verwijderen. Maar waar in het wereldwijde web hebben we toegang tot de gegevens over ons surfgedrag, onze locatie op de smartphone, het resultaat van onze ochtendjogging of het hoofdstuk in het e-book waar we de brui aan gaven? Bij wie moeten we aankloppen om ons online profiel te raadplegen en bij te stellen?

De razendsnelle vaart van het internet heeft ervoor gezorgd dat onze rechten op transparantie en op controle tot formaliteiten zijn herleid. Regelgeving en technologie moeten daarom hand in hand gaan en gebruiksvriendelijke tools moeten ons in staat stellen om na te gaan waar onze informatie zich bevindt. Het is “privacy by design”: de idee dat de bescherming van onze persoonsgegevens zit ingebouwd in die systemen die onze informatie bevatten.

Het idee van een “Advertising Option Icon” bijvoorbeeld: een icoon in de hoek van een advertentie toont of deze specifiek op uw profiel is toegespitst. Wie erop klikt ziet waarom hij deze reclame ontvangt, en kan meteen zijn profiel bijstellen opdat hij niet langer dit soort advertenties hoeft te zien. Mozilla experimenteert met “Lightbeam”, een toepassing in de Firefox browser die in overzichtelijke grafieken weergeeft door wie de websites die u bezoekt getraceerd worden, en welke cookies op uw computer worden geïnstalleerd. “Do Not Track”, een ander initiatief van Mozilla, is een browserinstelling die automatisch aan websites meedeelt dat u het traceren van uw data weigert. Met mobiele apps, zoals MyPermissions, ziet u tot welke persoonsgegevens andere apps op uw smartphone of tablet toegang hebben en kunt u uw akkoord voor die toegang in één swipe intrekken.

Dergelijke prille applicaties zijn veelbelovend maar staan voor grote technische uitdagingen. Bovendien zullen ze nooit echt van de grond komen tenzij ze verplicht in de infrastructuur van het internet worden opgenomen. Daarom is het belangrijk dat de op til zijnde (maar slabakkende) Europese regelgeving er snel door komt, met “privacy by design” als deel van een evenwichtige privacybescherming. Want eens het zover is, zullen dit soort toepassingen bijdragen tot een grotere bewustwording over onze persoonsgegevens en zullen wij als actieve datasubjecten onze privacyrechten werkelijk kunnen uitoefenen. Of staan we toe dat de inwoners van een Belgisch stadje straks zoals die van Ware in de boekjes worden neergezet als een seksverslaafd volkje? Om maar iets te zeggen.