Europeanen, verenigt u!
In februari van dit jaar stemde het Europees Parlement tegen de transnationale lijsten en een Europese kieskring. Het idee van President Macron om 27 van de 73 vrijgekomen Brexit zetels te gebruiken om de 450 miljoen stemgerechtigde Europeanen 2 stemmen te geven bij de volgende Europese verkiezingen – één voor nationale lijsten zoals vandaag en één voor Europese lijsten – heeft uiteindelijk in het Europees halfrond het onderspit moeten delven. Opgejaagd door de overwinning van de anti-Europese Alternative für Deutschland, heeft de CDU van Bondskanselier Merkel uiteindelijk gas moeten terugnemen. De Frans-Duitse motor van het Europese project lijkt tegenwoordig wel aangedreven door het Frans nitromethaan van Emmanuel Macron en de Duitse koelvloeistof van Merkel. Hoewel de auto over de Italiaanse bergpas begint te zwalpen, is oververhitting van de motor vooralsnog vermeden.
Dat wil niet zeggen dat wij, Europeanen, niet samen moeten nadenken over waar we met onze Unie naartoe willen. In tegendeel: net omdat er geen transnationale lijsten komen is er nood aan een Europese sokkel die aanzet om over de landsgrenzen heen over dezelfde thema’s en oplossingen in debat te treden.
Neem het asiel en migratievraagstuk. Ondank een paar voorzichtige stappen in de richting van Europese harmonisatie, behouden de lidstaten bijzonder veel autonomie. Wanneer een land beslist haar grenzen te sluiten of haar asielvoorwaarden strenger toe te passen, wijken migratiestromen uit, waardoor andere landen geïmpacteerd worden. Een gezamenlijke, Europese aanpak zou hier soelaas kunnen brengen. Alleen, door het debat hierover enkel op niveau van de lidstaten te organiseren, worden publieke opinies tegen elkaar opgezet. Dat leidt tot steriele en mediagenieke scheldpartijen, maar niet tot dialoog en duurzame oplossingen. De Oost-West en Noord-Zuid tegenstellingen in het asieldossier zijn daar de pijnlijke illustratie van.
Hoe deze complexe dossiers op te lossen weten we ook niet. Maar als wij, Europeanen, niet samen in dialoog treden over grensoverschrijdende uitdagingen, dan zullen we nooit een antwoord kunnen vinden. Zoveel weten we wel. Daarom doen we een voorzet van Europees programma rond thema’s die hoog op de politieke Europese agenda’s staan, maar waarvan het debat en de besluitvorming voorlopig nog hopeloos versnipperd zijn tussen de verschillende lidstaten.
De Unie verkeert al een decennium in crisis. Haar instellingen worden als onvoldoende democratisch en dus legitiem ervaren, hetgeen zoals in het VK het populisme heeft aangewakkerd. We geloven in tegenstelling dat onze voorstellen de participatie van de burgers aan het Europese project zullen vergroten. Dat moet de weg effenen voor een inclusief burgerschap gebaseerd op een eerlijk, humaan en gezamenlijk asiel en migratiebeleid. Dat inclusief burgerschap zal het draagvlak voor een meer eengemaakt sociaal beleid vergroten, en het aldus gecreëerde gelijke speelveld de veerkracht van de Europese economie versterken, waar de participatie aan en legitimiteit van de Europese democratische machine beter van worden. Kortom, we denken met onze demarche de eerste stenen voor een virtueuze Europese dynamiek te leggen.
De voorbije maanden werkte de Vrijdaggroep rond die 4 fundamentele thema’s: de Europese democratie en haar instellingen, asiel en migratie, het Europese sociale beleid en de digitale en industriële toekomst van de Unie. Daar gaan we de komende 9 maanden nu de boer mee op bij tal van politieke partijen, bewegingen, sociale partners, denktanks, etc. in zoveel mogelijk lidstaten van de EU. De bedoeling is drieledig. Ten eerste willen we via die opinieknooppunten over de landsgrenzen heen in debat treden met zo veel mogelijk uiteenlopende groepen. Dan willen we op basis van die discussies kijken hoe onze resoluties verder uitgewerkt kunnen worden. En tenslotte willen we het draagvlak voor onze blauwdruk voor Europa versterken.
Als we voldoende tractie vinden, komen we 3 maanden voor de verkiezingen naar buiten met een programma voor alle Europeanen. Dat zal samenvallen met de inwerkingtreding van de Brexit en zal een pijnlijke herinnering zijn hoe belangrijk het is voor ons, Europeanen, om samen in dialoog te kunnen treden.
De blauwdruk voor Europa kan gratis worden gedownload. Elke laatste vrijdag van de maand zal de vrijdaggroep een ongekende maar fundamentele Europese verwezenlijking linken aan één van haar voorstellen. Eerstvolgende afspraak: vrijdag 29 juni 2018.
Audrey Hanard, voorzitster, en Brieuc Van Damme, oprichter, schrijven namens de Vrijdaggroep. Eveneens verschenen op knack.be op 1 juni 2018.
