3 miljard taboes
Aline Buysschaert is associate bij Kois Invest, een impactinvesteringsfonds, en lid van de vrijdaggroep, beleidsplatform voor jongeren van diverse pluimage ondersteund door de Koning Boudewijnstichting.
Het is vreemd dat een fysiologisch fenomeen eigen aan het menselijk leven anno 2017 nog steeds een bron van discriminatie en schaamte kan zijn. Dit fenomeen treft al sinds mensenheugenis de helft van de wereldbevolking, en toch blijft het voor de meeste gezinnen en gemeenschappen op deze aardbol een taboe.
"Bholi, een Indisch meisje van 12 jaar uit Madhya Pradesh, speelt in de tuin van haar huis wanneer ze beseft dat ze bloed aan het verliezen is. Ontzet loopt ze naar haar mama. Die trekt haar het huis uit, geeft haar een beetje stro om het bloed op te vangen en legt haar uit dat ze de volgende vijf dagen in de stal, bij de buffels, moet blijven".
Dit is een van de voorbeelden van hoe tienermeisjes in India hun eerste menstruatie beleven. Omdat ze niet op de hoogte zijn van deze verandering in hun lichaam, krijgen ze vaak een enorme schok. Ze begrijpen immers niet wat er met hen gebeurt of wat hen wordt opgelegd: tijdens de menstruatie mogen ze bijvoorbeeld niet naar de tempel gaan, worden ze aan de kant gezet bij familiemaaltijden of mogen ze zich niet wassen. Uit een studie van de Dasra-stichting blijkt dat 70 % van de Indische moeders de regels 'vuil en beschamend' vinden. Omdat de mama's deze rituelen en overtuigingen dus vaak zelf in stand houden, kunnen de jongeren er vaak alleen op school vrij over praten met elkaar. Door het gebrek aan sanitaire voorzieningen en middelen om zich te beschermen, gaan de tienermeisjes naar schatting tijdens 20 % van het schooljaar niet naar school vanwege hun regels. Het is de tweede reden om thuis te blijven van school, na de noodzaak om thuis te blijven om huishoudelijke taken uit te voeren. Daarbij komt nog dat 66 % van de Indische vrouwen bij gebrek aan een toilet thuis hun menstruatie in open lucht moeten verzorgen, met alle angsten die ermee gepaard gaan.
Deze statistieken tonen aan dat er een nijpende behoefte is aan bewustmaking en opvoeding over dit onderwerp. Gezien de gevoeligheid en de taboes die errond hangen, moet er een echte verandering van de gewoonten plaatsvinden, en dat kan alleen door een collectieve verandering waarbij vrouwen en mannen van verschillende generaties betrokken zijn. Het verhaal van Arunachalam Muruganantham is in dat opzicht hartverscheurend. Op zijn 29e beseft deze pasgetrouwde man uit het zuiden van India dat zijn vrouw een oude, vuile vod gebruikt om zich tijdens haar regels te beschermen, omdat ze niet de middelen heeft om maandverband te kopen. Hij is ontzet door de situatie en besluit om zelf maandverband te produceren tegen een betaalbare prijs. Zijn omgeving is gechoqueerd, zijn vrouw vraagt de scheiding aan en zijn gemeenschap verstoot hem. Meneer Muruganantham staat er alleen voor en moet de kwaliteit van zijn product testen door ze zelf te dragen. Na jaren hard labeur staat hij vandaag echter aan het hoofd van een bedrijf dat goedkoop maandverband produceert en is hij de ster van de Bollywoodfilm 'Padman', die gebaseerd is op zijn verhaal.
Er is dus een wil om vooruitgang te boeken en de stilte die rond menstruatie blijft hangen te doorbreken. De leraren en leraressen de middelen geven om tienerjongens en -meisjes hierover op te voeden is een begin, maar dat moet ondersteund worden door inhoudelijk werk binnen de gemeenschap, zodat vrouwen en tienermeisjes een waardig leven kunnen blijven hebben tijdens de meer dan 2.000 dagen (of meer dan 6 jaar van hun leven) dat ze hun regels hebben. Doordat ze toegang krijgen tot informatie, zullen ze hun behoeften binnen hun gezin en hun gemeenschap, zoals de toegang tot hygiënische beschermingsmiddelen, kenbaar kunnen maken.
De impact van reproductieve gezondheid op de levens van meisjes en vrouwen is enorm. Daarom is België één van de initiatiefnemers van de "She Decides" beweging die vecht opdat vrouwen overal ter wereld de controle over hun eigen lichaam zouden hebben. De Belgische ontwikkelingssamenwerking ondersteunt daarom het VNBevolkingsfonds en NGO’s die in dit domein werken.
Deze bewustmaking is ook cruciaal om de milieueffecten die eraan verbonden zijn te beheren. In India gaat het om meer dan een miljard niet biologisch afbreekbare maandverbanden die elke maand weggegooid worden. Het is dan ook noodzakelijk om de systemen voor afvalbeheer te verbeteren en tegelijkertijd de vrouwen in te lichten over het bestaan van milieuvriendelijke producten, zoals de menstruatiecup of biologisch afbreekbare maandverbanden. Taboes zijn nergens goed voor.
