2 kilometer lange muur scheidt Nederlandstalige van Franstalige scholen in Brussel

Brussel, 5 februari. De vrijdaggroep, een denktank voor geëngageerde jongeren van diverse pluimage, kon via een geo-lokalisatie analyse 90 Brusselse scholen identificeren die gescheiden worden door een muur. De schoolpleinen, eetzalen en gangen worden fysiek door muren, hekken of rode lijnen gescheiden in een gedeelte voor de kinderen van het Franstalig onderwijs en een gedeelte voor de leerlingen van het Nederlandstalig onderwijs.
Ze schatten dat er zo een reële, maar voor de meesten onzichtbare, muur van meer dan 2 kilometer door Brussel loopt. Ongeveer 30.000 kinderen worden dagelijks geconfronteerd met deze fysieke barrières. De muur verdeelt niet enkel kinderen in twee kampen. Ook de regelgeving is niet op elkaar afgestemd. En dat speelt in het nadeel van de schoolgaande Brusselse jeugd. Daarom lanceert de Vrijdaggroep een aantal voorstellen die de situatie op korte termijn kunnen verbeteren, en pleit ze voor meer verregaande structurele samenwerking tussen het Nederlandstalig en Franstalig onderwijs in Brussel. Dat staat vandaag te lezen in haar nieuwste rapport.

De vrijdaggroep: “Die muren zijn de dagdagelijkse realiteit van om en bij de 30 000 kinderen. Bijna één op de tien volwassenen onder de 45 jaar die in Brussel naar school is gegaan, werd met deze communautaire muren geconfronteerd. Deze muren verdelen leerlingen in twee kampen en verhinderen hen om de taaldiversiteit in Brussel helemaal te kunnen beleven. Uiteraard kennen we en begrijpen we de historische achtergrond die tot het segregeren van een aantal scholen heeft geleid, maar we zijn er evenzeer van overtuigd dat zulke praktijken enkel nog tot het verleden mogen behoren. In Europa, en al zeker niet in haar hoofdstad, mogen we muren bouwen. Het is net de verantwoordelijkheid van onze generatie muren die gemeenschappen scheiden af te breken. Sinds de communautarisering is de Brusselse samenleving radicaal veranderd. Een belangrijk deel van de Brusselse leerlingen is tegenwoordig afkomstig uit gemeenschappen die niets te maken hebben met onze Belgische koude taaloorlog. Brussel heeft een beetje zoals Berlijn in 1987 met Ronald Reagan een Tear-down-this-wall-moment nodig”.

Absurd

Het rapport is echter veel meer dan een pseudo-romantisch pleidooi voor meer samenhorigheid tussen de Brusselse (school)gemeenschappen. Uit het rapport blijkt namelijk dat er ook een ondoordringbare muur tussen de regelgeving lijkt te bestaan die tot absurde situaties leidt. De Vrijdaggroep: “Wil een school haar schoolfeest organiseren met een Franstalige school in de straat, dan verliest ze haar subsidies. Iemand die als geaggregeerd romanist afstudeert aan de ULB, kan in het Nederlandstalig onderwijs in Brussel niet vast benoemd worden. Een geaggregeerd germanist van de VUB kan dan weer niet vast benoemd worden in een Franstalige school, terwijl net het Franstalig onderwijs kampt met een tekort aan goede leerkrachten Nederlands”.

Utopie

Net als het Brussels Hoofdstedelijk Gewest heeft Catalonië twee officiële talen: het Catalaans en het Castiliaans. In tegenstelling tot de Brusselse situatie, waarborgt het Catalaanse onderwijssysteem dat beide officiële talen worden geleerd. De vrijdaggroep: “Het Catalaanse voorbeeld toont aan dat het mogelijk is om een tweetalig onderwijsstelsel in een tweetalige regio in te voeren. Taaldiversiteit dient dan niet als criterium om de kinderen van elkaar te scheiden, maar vormt een rijkdom en een gemeenschappelijk fundament om de kinderen ongeacht hun communautaire afkomst in staat te stellen een doeltreffende tweetaligheid te bereiken en zo het samenleven in Brussel te verbeteren. Hoewel een paar weken geleden het debat over de regionalisering van het Brussels onderwijs weer even de kop op stak, beseffen we dat dergelijke omwenteling niet voor morgen is. Maar de regionalisering van het onderwijs in Brussel is een grondig debat waard. Daarnaast doen we in het rapport ook een aantal zeer concrete aanbevelingen die op korte termijn kunnen worden geïmplementeerd. Uiteindelijk heeft de realpolitik het tijdens de koude oorlog ook gehaald van de ideologie”.

Tear down this wall

De vrijdaggroep kon de hand leggen op de geografische coördinaten van alle scholen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Via een geo-lokalisatie analyse wisten ze de Franstalige en Nederlandstalige scholen die vandaag verschillende adressen hebben, maar een halve eeuw geleden nog één en dezelfde school waren, te reconstrueren. Toen ze ter plaatse gingen, stelden ze vast dat schoolpleinen, eetzalen en gangen fysiek door muren, hekken of rode lijnen gescheiden worden.
Ze maakten er onderstaand filmpje van.

Aanbevelingen

1. Een gemeenschappelijk beheer van het toezicht en lokalen bevorderen
2. De organisatie van gezamenlijke buitenschoolse evenementen mogelijk maken
3. De uitwisseling van taalleerkrachten aanmoedigen en belonen
4. Een opleiding aanbieden waardoor tweetalige leerkrachten in beide gemeenschappen kunnen werken
5. De moedertaal (of een derde onderwijstaal) invoeren voor bepaalde lessen
6. De premie voor de Nederlandstalige leerkrachten omvormen tot een subsidie voor wonen in Brussel
7. Specifieke gegevens over het Brussels Hoofdstedelijk Gewest in internationale onderzoeken naar schoolprestaties verkrijgen